|
|
Nòvaletra n°5
Febrièr de 2024
|
D'esitar pas d'espandir la difusion als parents !
|
|
|
|
|
|
|
|
A la descobèrta de l’aisina Occitanica
|
|
Occitanica es un portal del CIRDÒC – Institut occitan de Cultura, dedicat a la lenga e a la cultura occitanas.
|
Recampa un fum de ressorgas numerizadas o numericas dins de domenis plan variats. Aquela aisina es a destinacion de totes : parents, enfants, regents o curioses de la cultura nòstra.
|
Per s’i retrobar aisidament, la plataforma es descopada en 5 partidas
|
|
Mediatèca recampa de documents de tota mena : manuscrits, particions, afichas, emissions ràdio o de tele,...
|
|
La Fabrica promòu los artistas, las darnièras creacions, los eveniments a venir.
|
|
La Maleta prepausa un contengut educatiu. Clinhèt als regents qu’i publiquèron lor projècte a mira cooperativa pendent l’annada de PEE (Professor de las Escòlas Estagiaris) Los podètz trapar a la rubrica Talhièr.
|
|
Enciclopèdia permet de descubrir la riquesa del patrimòni : monuments, òbras, fons documentaris, biografia, ...
|
Mondes convida a la descobèrta del PCI, Patrimòni Cultural Immaterial : tradicions, fèstas, cants, danças...
|
|
article redigit en occitan lengadocian
|
|
|
|
|
|
|
|
Intervista de Benoit Larradet
|
Regent a calandreta qu'urbís la Calandreta d'Ortès puish qu'ensenhès a l'escòla de Pau e au collègi Calandreta. E'ns poderés presentar lo ton parcors d'escrivan?
Peu parçan d’Ortès on vivèvi, dab los Lapassada, Narioo e Grosclaude n’èra pas tròp longa la camada qui miava de l’orau tà l’escriut e que la passèi en prepausar tèxtes per País gascons puish Reclams. Que participèi, lavetz, a concors. En 1998 qu’estói felicitat per Un lèd bestiar presentat au sheisau Concors Bigordan d’Expression Gascona. En 2001, au purmèr prèmi Aran de literatura, qu’obtiengói lo dusau accèssit per Lo temps com vien puish l’an d’après, lo segond prèmi per E te’n brembas turon de Sent Pic ? L’oficina de froment e ensenhament der Aranés que publiquè las duas novèlas en un recuelh titolat Viatges ath torn d’un instant on trobam las òbras premiadas ad aqueras duas purmèras edicions. Los tèxtes premiats de las duas edicions seguentas qu’estón publicats en 2003 en lo recuelh Letras det país on trobam, Sénhers e daunas excusatz l’Armenian qui’m való lo purmèr accessit de poesia e Lo viatge de l’Augustina lo purmèr prèmi de pròsa. En 2014, qu’estói premiat per Lo lector del val per Homo amans e, en 2015, Calams que recompensè Los temps que cambian per lo purmèr prèmi.
|
Arron l’escritura de mantuas novèlas saborosas publicadas, quin s’escampam en l’escritura d’un roman ?
Lo viatge de l’Augustina qu’ei ua novèla inspirada per l’emigracion bearnesa tà l’Argentina. Que conegói aquera istòria per la companha de qui mantuns membres de la familha e partín acerà au sègle XVIII e XIXau. L’encontre d’aquera istòria que’m balhè ua coneishença d’aqueth país qui vadó ua de las honts d’inspiracion d’aqueth roman Jamèi aiga non cor capsús. La diferéncia màger enter l’escritura d’ua novèla e la d’un roman (en tot cap per çò qui’m concerneish) que seré dilhèu que quan comenci ua novèla que sèi haut o baish çò qui vau escríver quan, peu roman, que comencèi dab ideas hèra mensh precisas. Lo raconte que’s bastí mei, au fin e a mesura de l’escritura.
|
"Jamei aiga non cor capsus... edicion Reclams". Que recevó un beròi arcuelh deu public. Que tornas dab un navèth roman A còps las montanhas que s’encontran aqueth dusau roman o meilèu quasernet de viatge romançat ei en lo medish esperit com lo purmèr ?
Jamei aiga non cor capsús que’m deishè sus ua frustracion. Qu’aví començat en pensar escríver prioritariaments taus joens e fin finala emportat peu briu de l’istòria, lo raconte que vadó lhèu drin tròp complicat per un public joen. Qu’ei dab la hami de m’i escader aqueste còp que’m hiquèi au segond. Açò dit que i a similitudas totun : país luenhècs, culturas diferentas qui s’encontran, universalitat deus questionaments deus òmis a maugrat de quauques dificultats entà’s compréner.
|
La dificultat purmèra qu’ei totun que l’eroïna non vòu pas partir a la descobèrta deus autes.
Òc, quinze ans qu’ei un temps quan pesa de partir en vacanças dab pair e mair, un temps ce’m sembla, de contradiccion enter la volontat de har experiénças per si-medish e la paur de l’inconegut, enter lo desir d’estar libre e lo besonh de securitat, un temps quan se basteish ua vision personau deu monde. Emmà l’eroïna deu raconte qu’a sus la realitat a còps rasonaments rapides, dilhèu tròp, mes que demora ubèrta a las nuanças que los autes e la pòden aportar.
|
Un raconte apitat dab ua volontat de s’adreçar aus adolescents e sonque ?
Non pensi pas que los conflictes de qui vieni de parlar e sian acabat dab l’atge. Que demoram tota la vita, ce’m sembla dab questionaments qui an a véder dab los deu temps de la joenessa e qui n’avem pas tot a fèit resolvuts. En tot cas dab los sons questionaments e las soas esitacions qu’èi hicat en la boca d’Emmà tèmas qui n’èi pas, per la mea part clavat.
|
E adara ?
Adara com per tot çò qui ei en occitan e a Calandreta qu’ac sabem, tot que demora a bastir ! Lo libe qu’ei publicat e que’s cau anar cercar lo lectorat. Quauques presentacions e son programadas dejà : Libraria La curieuse a Auloron lo 23 de heurèr a 7 òras lo ser , Libraria Tonnet a Pau lo 26 a 6 òras deu ser , dab Cultura de noste a la Maison Gascoin a Ortès lo 8 de març , Biblioteca de Salardú (Aran) au mes de març e a la hèsta gascona de Luishon lo 16 d’agost. Datas mei que deveren arribar.
|
Intervista miada per Isabèu Vergnes
|
|
article redigit en occitan gascon
|
|
|
|
|
|
|
|
Arbre de las lengas
|
Arbre de las Lengas creat per ArPOèm☼s es un caminament per valorizar l'occitan, e quina lenga que siá. Totas pòdon participar.
|
|
Per las convidar preparar la primièra partida del dialòg poetic: causir quatre verses dins lo vòstre parlar occitan d'una Poetessa o d'un Poèta. Coma es un present a mandar per TOTES lo jorn de la Prima al mai de Monde possible e subretot a totes los parents de Calandreta, lo contengut es AGRADIU per far plaser e desirar la BONA PRIMA.
|
|
Desmembretz pas d'acompanhar de la revirada en francés per pertocar lo public bèl e favorizar los escambis ambe las autras lengas. La lenga de creacion se presenta en primièr e la tipografia es mai bèla, que la de la revirada. Per la debuta del dialòg es totjorn en òc.
|
|
La Carta postala capitada, per un logicial o simplament manuscrita (calligrafia), es de far ambe los escolans. Véser, dire, revirar 4 verses e benlèu un jorn : una mòstra...
|
|
Arbre de las Lengas es de 4 ans a 94 ans e mai encara...
|
|
La carta es de porgir lo jorn de la Prima per corrics, per letras, balhar de man a la man, per vidèos, per messatges telefonics, per sms. Per vos adujar la pagina Facebook "Arbre de las Lengas" al 15 de març de 2024 serà comola de 100 cartas de quatre verses en occitan.
|
|
Traparetz tanben la segonda partida del dialòg plan explicada.
|
Per 2024 ja plantar la prumièra rasiga d'unes" Arbre de las Lengas" de la mar grana cap a las valladas italianas e de Lemòtges cap a la Val d'Aran, nos sembla sufire.
|
|
Per cada Calandreta, ArPOèm☼s vos prepausa de capitar una carta, se nos mandatz los 4 verses en òc, lo nom de l'autor, la revirada en francés abans 8 de març. Apuèi serà per 2025 ♫
|
|
Vam e gaug per tot lo Monde
|
|
article redigit en occitan lengadocian
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Agaches
|
L’Eurocongrès dels espacis catalan e occitan, pensat e volgut pel Robert Lafont, se debanèt entre 1998 e 2002. Foguèt marcat per una seria de manifestacions sostengudas per las Regions e mai tanben per mantuna collectivitat locala, per de societats sabentas, etc. dins las Regions Miègjorn-Pirenèus, Lengadòc Rosselhon (desenant reünidas dins la Region « Occitania PM ») e Catalonha qu’arribèron a de conclusions que ja dralhavan de camins pel sègle 21. La mobilizacion foguèt mai fòrta en Catalonha que non pas en Miègjorn-Pirenèus e Lengadòc-Rosselhon, mas las òbras que foguèron menadas a bon pro e las manifestacions qu’acompanhèron la dobertura coma la barradura foguèron considerablas.
|
Mai de 6 000 personas participèron a las diferentas comissions e grops de trabalh tematics e validèron las «proposicions per Euròpa» largament espandidas dins lo public, tanplan coma lo libre e la mòstra «Càtars i trobadors» (Catars e trobadors). L’Eurocongrès foguèt amodat a Narbona per un concèrt de Lluís Llach i Grande !
|
20 ans apuèi, organizèron en decembre 2022 un collòqui a Narbona, a l'entorn de tres axes : istòria, lenga, economia. I èrem, los d’APRENE. Èra plan interessant, mas faguèrem saupre als organizaires que fasiá cap de plaça als actors dels territòris. Ne tenguèron compte, que nos convidan a preparar amb eles lo collòqui Agaches 2024.
|
Se tendrà a Narbona en decembre que ven. Los tres axes demoraràn meteisses, vòlon aqueste còp metre en valor la joinessa (participacion de l’amassada Euroregionala dels joves), far parlar los actors per parlar d’escambis e de «bonas practicas», e los mèdias occitans e catalans.
Seriá per nosautres l’escasença de far conéisser tota la riquesa dels escambis e de las recèrcas qu’organizam dins las escòlas e a APRENE amb Catalonha e lo país Valencian.
Trantalhetz pas a vos far conéisser !
|
|
article redigit en occitan lengadocian
|
|
|
|
|
|
|
|
Punt de vista
Retorn del seminari de preparacion del congrès 2024
|
Lo dissabte 20, et lo dimenge 21 de genièr de 2024 se tenguèt lo seminari d'organizacion del Congrès 2024 del costat d'Espalion dins Avairon. Lo seminari se balha totjorn un doble objectiu. Lo primièr, de descobrir lo centre d'acuèlh e de ne mesurar los potencials tecnics e umans per poder aculhir los participants dins de condicions bonas. Lo segond, de balhar lo ton e las grandas linhas d'un congrès que desiram tan productiu coma agradiu pels participants. En matèria d'infrastructuras e de condicions d'acuèlh, podèm dire que sèm plan rassegurats ! Lo centre es pausat dins una natura plan agradiva e ten pro de salas e d'espacis per imaginar las causas al nòstre biais. A prepaus de la tematica, 2024 marca lo retorn de la Cultura. Fa temps que lo movement èra pas tornat sul subjècte (A Caramauç, dins Tarn en 2010) alara que ne sabèm totes l'importància per faire ligam amb l'endefòra. Los escambis foguèron rics e permetèron de ne sortir un títol simple e clar Fasèm cultura ! e un format pro original. La cultura se pensa, s'imagina, se teorisa d'unes còps, mas se deu viure ! Es l'escomèsa que farà lo congrès d'ongan en prepausant mai de practica que de teoria. Lo programa detalhat arribarà d'aiçi qualques setmanas mas vos podètz ja aprestar a cabuçar dins lo cant, la dança, lo teatre e mai encara del 8 al 11 de mai !
|
Cristèla Simonato e Joan-Francé Albert
|
|
article redigit en occitan lengadocian
|
|
|
|
|
|
|
Totas las nòvaletras son a posita al Forum Calandreta. Serà possible de reagir als articles.
Los qu'an pas accès a aquel forum poiràn mandar lors reaccions a las adreças çai-jos.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
