Las valors de Calandreta

Las valors exprimidas dins la Carta Calandreta forman lo sòcle de nòstra comunautat pedagogica, e nos intègran a la comunautat educativa de nòstra Republica. Pel dire amb un certan umor, seriam uroses que se diga de nosautres que sèm las mai publicas de las escòlas privadas. Atal, nos impòrta de rampelar qu’APRENE, en la persona de son fondator e primièr director, Felip Hammel, a balhat naissença a l’ISLRF, l’Institut Superior de las Lengas de la Republica Francesa — aquela estructura es a nòstra coneissença unica a l’escala europèa, fasent trabalhar sièis centres de formacion, e far atal viure amassa sièis bilingüismes : occitan, catalan, basc, breton, alsacian, e còrs.

Lo preambul de la carta informatica adoptada en 2014, e que veniá formalizar las practicas e l’etica adoptada dempuèi las annadas 90, illustra del tot nòstra inscripcion dins las valors de la Republica Francesa. En efièch, los grands capitols ne son : Paratge, Cooperacion, Libertat, Egalitat, Fraternitat.

« Qu’aquel siá a l’escòla casèrna que se preocupa de disciplina e de punicions o a l’escòla d’uèi que se preocupa de règlas e de ciutadanetat, la Pedagogia Institucionala respond çò meteis : se preocupar primièr, trabalhar primièr al nivèl de la mejançariá, valent a dire, tal la paret mejancièra, çò qu’avèm en comun e que nos separa, nos distinguís. Çò que nos religa e nos singulariza a l’encòp. Al delai del dispositiu tecnic, organizacional e institucional necessari, es aquí lo còr de la Pedagogia Institucionala. »

– Renat Laffitte

Çò que nos singulariza, es l’ensemble teoric e practic de nòstres espleches e dispositius qu’utilizam, e que cream, per far viure realament de tals principis, e nos acontentar pas de los afichar. Nòstre estat d’esperit, tant sul plan de la laïcitat que sus la ciutadanetat, es lo de las pedagogias cooperativas e popularas nascudas dins lo contèxt de la III Republica, e qu’an pas jamai cessat de promòure un acuèlh dels mainatges e adolescents de totas las jaças de la populacion, quala que siá lor condicion fisica o psiquica, e qualas que sián lors apertenéncias lingüisticas, culturalas, religiosas, e quals que sián lors trajectòrias existencialas e familialas (mas tanben geograficas — migracions, etc.).

Aquel ideal de construccion d’un espaci comun se fa en tenent compte de la complexitat del mond actual. Aquí perqué nòstra practica pedagogica cooperativa se pensa dins un doble ancoratge. Lo primièr ancoratge se fa dins lo territòri e lo patrimòni de nòstras lengas e culturas regionalas. Mas aquel ancoratge local es indissociable de l’ancoratge dins un mond global, e reivindicam l’obertura multilingüa e multiculturala de las pedagogias immersivas nascudas de la consciéncia contemporanèa d’una ecologia globala de nòstras practicas e de nòstras societats.

Calandreta es oficialament un movement associatiu educatiu reivindicant las pedagogias del bilingüisme immersiu e de la pedagogia institucionala. Se pòt dire, per l’esfòrç de formacion e de recèrca menat per Aprene que traçam un camin cap a una tripla relèva. Primièr, prepausam non solament una didactica immersiva, mas una pedagogia immersiva (que se resumís pas a de tecnicas d’aprendissatge, mas s’intègra a de dispositius de viure-amassa e d’organizacion del trabalh en tenent compte dels fenomèns de grop, inconscients, lengatgièrs e culturals). Segondament, avèm per mira de la començada d’un multilingüisme immersiu, obrador que constituís l’orizont de l’èra novèla que s’obrís per Aprene. Enfin, contunham de pensar una formacion non pas solament a, mas per las pedagogias cooperativas e immersivas; aquela cooperacion se fa a l’encòp en presencial, pendent nòstres diferents estagis, mas egalament dins la mesa en plaça d’un portfolio electronic cooperatiu.

Ressortís d’aquò una experiéncia pedagogica unica a nòstra coneissença : una formacion iniciala estructurada integralament en pedagogia cooperativa e immersiva, e aquel, al long de tres annadas. Un espaci integrat, una continuitat etica e culturala, un luòc d’acuèlh a la singularitat e l’eterogeneïtat dels subjèctes, de lors lengas e de lors culturas, gràcias a un sòcle pedagogic e didactic teorizat, enquestat e de contunh remés en obrador e en question.

Partissent, podèm uèi contunhar a afirmar que, de la mairala a la formacion ensenhanta (iniciala e contunha), existisca una quitament etica pedagogica, transversalament a totas las edats qu’aculhissèm. Aquela etica, es la qu’autoriza, per caduna e cadun d’entre nosautres, un doble caminament : un caminament lingüistic, e un caminament pedagogic.

Fòrts d’un ensemble teorico-practic d’espleches e dispositius didactics e pedagogics, aculhissèm la vida de cada subjècte (son existéncia, sos patiments coma sos desirs) e de cada grop (auto-organizacion d’una democracia dirècta, analisi regulara e collectiva de las relacions intra-groupales). Estructuram nòstre caminament en formacion a partir de la part contingenta, imprevisibla, dels desirs e de las competéncias de cada grop ; cada situacion ofrís una configuracion distinta, e es en l’estructurant e en l’organizant segon los dispositius cooperatius que fasèm emergir las dinamicas culturalas, organisacionalas e personalas que fan nàisser vertadièrament lo grop e lo mièg educatius. Es aicí que residís çò que nos apelam nòstra etica pedagogica. L’etica se limita pas a un ensemble de principis generals orientant nòstras practicas (aquò, seriá puslèu nòstras « imperatius categorics », valent a dire nòstre — necessari — morala). L’etica, a nòstres uèlhs, consistís puslèu a aculhir las singularitats, dins tota lor varietat. Pensam a las singularitats sul plan lingüistica e cultural : aprene en transculturalité e translinguistique — cf. nòstre adorsament sul laboratòri Experice de l’Universitat de París 8 Vincennes-Sant Danís. Mas abans tot, pensam a las singularitats sul plan subjectiu : singularitats existencialas, corporalas, psiquicas : aculhir la paraula liura, lo desir, de cada subjècte, mainatge, adolescent o adult. Enfin, pensam a las singularitats sul plan de la vida vidanta dels grops educatius : fondament de la pedagogia Freinet e del « materialisme escolar », que tre 1920 inventèron los « metòdes naturals d’aprendissatge », organizacion collectiva e personala del trabalh a partir de l’escritura liura e socializada, lo brancament de tot lo trabalh d’aprendissatge sus d’objèctes reals, d’enquèsta dins lo mond real, la comunautat sociala del quartièr, de la vila, mas tanben d’autre biais : correspondéncia escolara, etc. Tenir compte d’aqueles tres tipes de singularitat, es lo lagui permanent d’Aprene, dins caduna de sas missions e de sos luòcs.