Perqué aquela aisina ?
Quand prenguèri la classa de CM pel primièr còp, en setembre de 2016, me semblèt que mancava quicòm per perlongar lo banh linguistic de la jornada de classa e far ligam entre escòla e ostal…
En fin de jornada, a l’ora de marcar una lectura de far per l’endeman, una poesia d’aprene per la setmana seguenta, o los afars de metre dins la saca per una sortida, me diguèri que seriá ben d’aver una aisina “dins l’esperit de classa”… Es aital que comencèt, per ma classa.
Concepcion
Coma dins tota agenda, caliá de paginas “linhadas” per i escriure (lo trabalh de far, las causas de desmembrar pas, los afars de portar…) mas pensèri que seriá de biais d’apondre de contenguts ludics e/o culturals : recèptas, bricolatges, poesias, tèxtes…
De cants, tanben e comencèri amb “d’incontornables”, tradicionals o pas (Se canta, Cançon de la Copa, De cap tà l’immortèla…). E, per mo·a·s escolan·a·s nimesenc·a·s Antòni Bigot, Aimat Serre, Jòrgi Gròs…
Pensèri que seriá de biais de balhar qualques informacions suls jorns feriats : d’ont ven que trabalham pas, aqueles jorns d’aquí ?
Coma seguissiái alara lo trabalh dels collègas cap a “familhas de lengas”, sosquèri a una plaça dins l’agenda : quicòm que lo·a·s escolan·a·s se poirián apoderar sens preséncia d’un·a regent·a. Me semblèt que de recèptas de cosina poirián far.
Per l’anecdòta, comencèri una maqueta dins lo temps de las vacanças d’estiu, abans de prene la classa de CM. Mas, lo darrièr jorn, al moment de recaptar, lo disc dur extèrn que portava lo sol enregistrament d’aqueste trabalh, de paur benlèu de dintrar dins lo cartable, aguèt l’idèa de prene son envòl, de traversar lo burèu e de se fracassar al sòl…
Me calguèt esperar qualques meses mai tard per i tornar pensar 😉
Entre temps, m’èri mainada que lo fotocopiador de l’escòla poiriá de segur sortir las còpia, mas cossí far puèi per las religar de bon biais : aver una aisina que tenga l’annada (dins un cartable d’enfant !) e que faga polida figura ?
Passar per una estampariá professionala per una sola classa, èra pas pensable. Tant valiá far la crida als collègas, benlèu d’une·a·s seriàn interessat·da·s ?
Es aital que partiguèrem sus un tiratge de 300 exemplars, per l’annada 2017-2018. Que se doblèt tre l’annada seguenta… legir la seguida de l’article
Espandiment
S’aviái pensat a la debuta una aisina de tiratge “confidencial”, èra ara despassat e se pausèt la question dels dreits : publicar sonque de contenguts liures de dreits o amb l’autorizacion exprèssa del·de las autor·as e/o dels ostals d’edicion. Adonc, anar a la pesca als autor·a·s e/o als dreits d’autor·as… Una aventura rica, que perdura uèi e que representa una bona part del trabalh.
Amb l’espandiment de la demanda, calguèt pensar a de modèls diferents en foncion de las zònas de vacanças (las paginas “ludicas”, que seguisson las vacanças, devián pas se trapar a las meteissas datas per la zòna A, B o C…).
Per respondre a la demanda d’unes adultes, prepausam tanben una version “sens vacanças”, amb 52 setmanas de setembre a setembre, de presentacion un pauc diferenta mas amb de contenguts meteisses.
Se pòt veire aquí d’exemples d’annadas passadas:
modèl « escolar » : https://www.calameo.com/read/00669174760f7905c1434?authid=Yr95CeoIDoba
modèl « sens vacanças » : https://www.calameo.com/read/006691747138cd51fc8ff?authid=APZwrPXEOfTy
Se pausèt tanben la question de las diferentas variantas d’occitan. Ma responsa èra simpla : cada varianta a sa plaça meteissa per cada modèl, farem pas d’adaptacion en foncion de las zònas : un tèxt arribat en gascon, serà publicat en gascon dins los diferents modèls ; una poesia en provençal, serà publicada en provençal per tot lo monde, una recèpta en lengadocian o serà d’una zòna a l’autra, tant coma un bricolatge en lemosin…
Sols los noms dels jorns e dels meses, e los tablèus de conjugasons son diferents d’un modèl a l’autre : gascon, lemosin o lengadocian per la zòna A, provençal per la zòna B, lengadocian per la zòna C.
Las paginas “familhas de lengas” demòran, totjorn amb l’idèa que se pòdon utilizar en classa, segur, mas que devon tanben èsser accessiblas sens intervencion d’un adulte. Per la cantonar pas a las recèptas, prepausi de còps un bricolatge, un jòc, un testimoniatge… Pels jòcs, ensagi de ne trapar que demandan pas de “produsir” de vocabulari ni mai de competéncias lingüisticas particularas…
Recentament, en seguissent las jornadas del Premio Ostana 2023, rencontrèri un fum de personas que venon, ongan, testimoniar dins l’agenda ! Una brava e plasenta dubèrtura al monde !
E la tampa ?
L’aventura de las “tampas d’artistas” comencèt amb l’edicion 2019-2020. Una istòria de rencontre e d’asard, tanben… Un acamp o una formacion (aquò arriba…), un tablèu de Ben reperat a l’Ostal d’Occitània, qualqu’un que me podiá metre en contacte… E se faguèt !
Dempuèi, cada annada, la tampa es signada d’un·a artista, mai o mens conegut·da e reconegut·da e ligat·da d’un biais o d’un autre a la lenga occitana. “E”, pas “mas” !
De còps, l’artista es mai que ligat·da : un vertadièr engatjament !
Ben, Claude Viallat, Hervé Di Rosa, Isabelle Marsala, Joan-Carles Codèrc …
Localament, a Nîmes, aquelas tampas nos balhèron l’escasença de far 3 mòstras dins una galariá de la vila : la primièra, en abril 2022, a l’entorn de l’exposicion de la Region OMP “Notre Occitanie”(Di Rosa/Sicre), la segonda, en mai/junh 2022, amb lo trabalh d’Isabelle Marsala e la tresena en setembre 2023, amb « la Bosilha » de Joan-Carles Coderc. A mai, aquel d’aquí aviá fach una residéncia a l’escòla dins l’encastre del Total Festum en junh, e aviá de tablèus dins un “terç luòc” de la vila : un percors nimesenc que nos obriguèt las pòrtas d’un reportatge Viure Al País !
Per 2024-2025, mercé al sosten e l’ajuda del Musèu eponim de Rodés e a l’autorizacion de Colette Soulages, serà una reproduccion de la Serigrafia n°1 de Pierre Soulages. Ne soi ben contenta qu’es un projècte qu’aviái dempuèi d’annadas e qu’espelís enfin. A mai, me balhèt un còp de mai l’escasença d’escambiar amb de mond qu’auriái pas rencontrar autrament. Recebèri un acuèlh dels mai bons al Musèu.
A mai, Le Chat, de Philippe Geluck, que visitèt a son biais lo musèu, prendrà plaça dins l’agenda…
Tiratges
Sèm pasat de 300 a 1300 exemplars ! Mercé a tote·a·s !
D’une·a·s collègas ne crompan o fan crompar per una classa tota, d’autre·a·s daissan la causida als escolan·a·s.
Dins d’unas escòlas, l’agenda es ofèrta en fin d’annada als CM2 que partisson pel collègi.
Trabalhar sus comanda me permet d’ajustar lo tiratge a la demanda. Los exemplars que son pas venduts a la dintrada de setembre, se vendon pas puèi : es un produch perible ! La tòca es pas de far de moneda, pasmens ne cal pas perdre tanpauc ! Tirar “tròp” d’exemplars menariá a augmentar lo prètz de venda per “assegurar” la rentabilitat dels invenduts.
Far un tiratge pichon, e se dire que fariam un segond o tresen tiratge, es pas economicament de bon far tanpauc : lo còst d’un tiratge es degressiu en foncion del nombre d’exemplars, aital 2 tiratges de 500 costarián mai car qu’1 sol tiratge de 1000 (Qual vòl de situacions de recèrcas matematicas per sa classa ???)
Perqué las comandas se devon far tant d’ora dins l’annada ?
Encara una question de moneda…
Per estalviar los fraisses de mandadís, fasèm marchar las liurasons “de la man a la man”. Una annada sus doas, lo moment privilegiat es lo Congrès de las Calandretas. De sa data, depend la data de sortida de l’agenda, adonc, en comptant de rebors (per una reborsièra, es normal !), la data de portar la maqueta a l’estampariá e passar comanda del tiratge. Alara, quand lo Congrès comença debuta de mai, nos cal prene d’avança !
Las annadas sens Congrès, o quand se ten fin de mai, avèm un pauc mai de temps, mas cal pensar a las escòlas que vòlon d’exemplars abans la fin de l’annada escolara. Cal tanben reperar las datas d’acamps, de formacions o d’eveniments festius que permeton de carrejar los cartons d’una veitura a l’autra… De còps un carton pòt passar dins 3 o 4 veituras per arribar de Nîmes fins a destinacion.
Adonc, per ongan, CAL PASSAR COMANDA ABANS ARA !
Fichas
Los contenguts de l’agenda son (o seràn…) presentats jos forma de fichas, a posita sul site Terrairòl ! I pòdon èsser telecargadas, prèstas per las fotocòpias !
- Pas pus d’agendas matrassadas !
- Pas pus de copatges-pegatges-montatges improbables !
- Pas pus de calculs per passar del format agenda a un A4 ! (Aaaaa….los percentatges !)
Per contunhar
M’agradariá d’aver de ressons : cossí es utilizada en classa o a l’ostal ?
Quinas serián las demandas o las espèras ?
A un moment, pensavi que poiriái reciclar d’unes contenguts. De fach, un·a escolan·a se servís de l’agenda pendant 3 o 4 annadas. Me disiái que seriá possible de prene de causas publicadas 5 ans a e de las tornar publicar…
Mas, èra sens comptar los collègas, qu’ele·a·s ne prenon per mai de 4 annadas !!! Pasmens, i a benlèu d’unas poesias, d’unes cants, d’unas recèptas… que poirián tornar per permetre als futurs utilizaire·a·s de las conéisser, non ?
Mercejaments
Aprofièchi d’aquel article per mercejar lo·a·s collègas que mandan de contenguts. Mercejar tanben los o las qu’ai dirèctament sollicitat·da·s (mandatat·da·s ? contrenche·a·s ?) per tala o tala comanda d’article ! Se reconeisseràn…
Mercé a totas las personas que pòrtan contribucion. Precisi qu’es completament benevòl : i ganhan un exemplar, es tot ! Un mercé particular a Maurici Romieu que se carguèt « dels dimenges » de 4 edicions.
Mercé als ostals d’edicion e a d’unas institucions que balhan las autorizacions necitas e/o facilitan lo trabalh, en particular lo CIRDOC, institut de cultura, qu’an la dobla casqueta : contribucion als contenguts + portatge de cartons ! Mercé a Bruno Doucey, Canopé Corsega, Canopé/CAP’OC, Collègie d’Occitània, Edite-moi, Federop, Jorn, L’Aucèu Libre, L’Ostal del Libre, Lo Congrès, Reclams…
Mercé tanben a tote·a·s los e las que d’annada en annada passan comanda. Que sián collègas de Calandreta o del l’ensenhament public, associacions, personas o personalitats… es un plaser de vos tornar trapar ! Mercé per vòstra arribada novèla tant coma per vòstra fidelitat.
Corina Lheritier, febrièr de 2024